Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
TÜRK GIDA KODEKSİ ZEYTİNYAĞI VE PİRİNA YAĞI TEBLİĞİ
(TEBLİĞ NO: 2017/26)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, zeytinyağları ve pirina
yağlarının tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması,
işlenmesi, etiketlenmesi, muhafazası, depolanması, taşınması ve piyasaya
arzı ile ilgili şartları ve ürün özelliklerini belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, zeytinyağları ve pirina yağlarını
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Tebliğ, 29/12/2011 tarihli
ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Tebliğde geçen;
a) Ham pirina yağı: Pirinanın çözücülerle ekstraksiyonu
veya diğer fiziksel işlemler sonucu elde edilen, reesterifikasyon
işleminden geçmemiş, diğer yağlar ve karışımları ile karıştırılmamış,
doğrudan tüketime uygun olmayan, rafinasyon veya teknik amaçlı kullanıma
uygun yağı,
b) Pirina yağı: Rafine pirina yağı ve doğrudan
tüketime uygun natürel zeytinyağları karışımından oluşan, serbest yağ
asitliği oleik asit cinsinden her l00 gramda 1,0 gramdan fazla olmayan
yağı,
c) Rafine pirina yağı: Ham pirina yağının doğal
trigliserid yapısında değişikliğe yol açmayan metotlarla rafine edilmesi
sonucu elde edilen ve serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her l00
gramda 0,3 gramdan fazla olmayan yağı,
ç) Zeytinyağı Komisyonu: Ulusal Gıda Kodeksi
Komisyonunun oluşturduğu, Katı ve Sıvı Yağlar Alt Komisyonunun, Zeytinyağı
Çalışma Grubunu,
ifade eder.
(2) Zeytinyağı, sadece zeytin ağacı, Olea europaea
L. meyvelerinden elde edilen yağlardır. Çözücü kullanılarak ekstrakte
edilen veya reesterifikasyon işlemi ile doğal trigliserid yapısı
değiştirilmiş yağlar ve diğer yağlarla karışımı bu tanımın dışındadır.
a) Natürel zeytinyağı: Zeytin ağacı meyvesinden
doğal niteliklerinde değişikliğe neden olmayacak bir ısıl ortamda, sadece
yıkama, dekantasyon, santrifüj ve filtrasyon işlemleri gibi mekanik veya
fiziksel işlemler uygulanarak elde edilen; kendi kategorisindeki ürünlerin
fiziksel, kimyasal ve duyusal özelliklerini taşıyan yağlardır. Çözücü veya
kimyasal ya da biyokimyasal etkisi olan yardımcılar kullanılarak veya
reesterifikasyonla elde edilen yağlar bu tanımın dışındadır. Natürel
zeytinyağları;
1) Natürel sızma zeytinyağı: Doğrudan tüketime
uygun, serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her 100 gramda 0,8 gramdan
fazla olmayan yağlar,
2) Natürel birinci zeytinyağı: Doğrudan tüketime
uygun, serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her l00 gramda 2,0 gramdan
fazla olmayan yağlar,
3) Ham zeytinyağı/Rafinajlık: Serbest yağ asitliği
oleik asit cinsinden her 100 gramda 2,0 gramdan fazla olan ve/veya duyusal
ve karakteristik özellikleri bakımından doğrudan tüketime uygun olmayan,
rafinasyon veya teknik amaçlı kullanıma uygun yağlar,
olarak sınıflandırılır.
b) Rafine zeytinyağı: Ham zeytinyağının doğal
trigliserid yapısında değişikliğe yol açmayan metotlarla rafine edilmeleri
sonucu elde edilen ve serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her l00
gramda 0,3 gramdan fazla olmayan yağdır.
c) Riviera zeytinyağı: Rafine zeytinyağı ile
doğrudan tüketime uygun natürel zeytinyağları karışımından oluşan ve
serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her l00 gramda l,0 gramdan fazla
olmayan yağdır.
ç) Çeşnili zeytinyağı: Zeytinyağlarına değişik
baharat, bitki, meyve ve sebzelerin ilave edilmesi ile elde edilen ve diğer
özellikleri açısından bu Tebliğ kapsamında kendi kategorisindeki ürünlerin
özelliklerini taşıyan yağdır.
Ürün
özellikleri
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlere ait özellikler
aşağıda verilmiştir:
a) Zeytinyağları ve pirina yağlarının kalite ve
saflık kriterleri Ek- l’e uygun olur.
b) Natürel zeytinyağları ile ilgili duyusal
özellikler Ek-2’ye uygun olur.
c) Natürel sızma ve natürel birinci zeytinyağında
kampesterol değeri için Ek-3’ün birinci bölümünde yer alan karar ağacı,
natürel sızma ve natürel birinci zeytinyağı ile ham ve rafine pirina
yağındaki delta-7-stigmastenol değerleri için Ek-3’ün ikinci bölümünde yer
alan karar ağaçları dikkate alınır.
ç) Çeşnili ve/veya aromalı zeytinyağlarına sadece
Ek-1’de yer alan kalite ve saflık kriterleri ile ilgili hükümler uygulanır.
Bu ürünler için Ek-2’de yer alan duyusal özellikler dikkate alınmaz.
d) Zeytinyağı diğer sıvı yağlara ve diğer sıvı
yağlar zeytinyağına karıştırılamaz.
Özel
hükümler
MADDE 6 – (1) Yurt içinde üretilen zeytinyağının
klimatolojik ve agronomik koşullarına göre sterol kompozisyonu ile
ultraviyole ışığında özgül soğurma kriterlerinde oluşabilecek değişiklikler
Zeytinyağı Komisyonu tarafından belirlenir. Özel hükümler ithalatta uygulanmaz.
Katkı
maddeleri
MADDE 7 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde
kullanılacak katkı maddeleri, 30/6/2013 tarihli ve 28693 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde
yer alan hükümlere uygun olur. Bu Yönetmeliğe ilave olarak;
a) Natürel zeytinyağlarına hiçbir gıda katkı
maddesi ilave edilemez.
b) Rafine zeytinyağı, riviera zeytinyağı, rafine
pirina yağı ve pirina yağına rafinasyon işlemi sırasında kaybolan doğal
alfa tokoferollerin yeniden kazandırılması amacıyla alfa tokoferol ilavesi
yapılabilir. Ancak son üründe alfa tokoferol konsantrasyonu 200 mg/kg’ı
geçmez.
Aroma
vericiler ve aroma verme özelliği taşıyan gıda bileşenleri
MADDE 8 – (1) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerde kullanılacak,
aroma vericiler ve aroma verme özelliği taşıyan gıda bileşenleri,
29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği
Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Ekstraksiyon
çözücüleri
MADDE 9 –
(1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan
pirina yağlarının elde edilmesinde kullanılan ekstraksiyon çözücüleri,
18/8/2013 tarihli ve 28739 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Gıda Maddelerinin ve Gıda Bileşenlerinin Üretiminde Kullanılan
Ekstraksiyon Çözücüleri Tebliği (Tebliğ No: 2013/45)’nde yer alan hükümlere
uygun olur.
Bulaşanlar
MADDE 10
– (1) Bu Tebliğ kapsamında yer
alan ürünlerdeki bulaşanların miktarları, 29/12/2011 tarihli ve 28157
üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi
Bulaşanlar Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Pestisit
kalıntıları
MADDE 11
– (1) Bu Tebliğ kapsamında yer
alan ürünlerdeki pestisit kalıntı miktarları, 25/11/2016 tarihli ve 29899
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin
Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Hijyen
MADDE 12
– (1) Bu Tebliğ kapsamında yer
alan ürünler; 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Gıda Hijyeni Yönetmeliği ve 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler
Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Ambalajlama
MADDE 13
– (1) Bu Tebliğ kapsamında yer
alan ürünlerin ambalajları, 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda İle Temas Eden
Madde ve Malzemeler Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Etiketleme
MADDE 14
– (1) Bu Tebliğ kapsamında yer
alan ürünler; 26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme
Yönetmeliğinde yer alan hükümler ile birlikte aşağıdaki hükümlere de uygun
olur:
a) Zeytinyağına çeşni ve/veya aroma ilave edilmesi
halinde ürün adından önce çeşni ve/veya aroma maddesinin adı ürün adı ile
aynı punto büyüklüğünde olacak şekilde belirtilir.
b) Sadece natürel sızma zeytinyağları ve natürel
birinci zeytinyağları etiketlerinde ilgili mevzuatına uygun olarak coğrafi
işaret taşıyabilir.
c) Pirina yağı hiçbir koşulda zeytinyağı olarak
adlandırılamaz.
ç) 4 üncü maddede yer alan tanımlara uygun olarak
üretilmiş zeytinyağlarında aşağıdaki bilgiler de etikette yer alabilir:
1) Natürel sızma zeytinyağı için; “zeytinin
yalnızca mekanik olarak işlenmesi ile elde edilmiş üstün kalitede
zeytinyağı.”
2) Natürel birinci zeytinyağı için; “zeytinin
yalnızca mekanik olarak işlenmesi ile elde edilmiş zeytinyağı.”
3) Riviera zeytinyağı için; “rafinasyona tabi
tutulan zeytinyağları ve doğrudan zeytinden elde edilen natürel yağları
içerir.”
4) Pirina yağı için; “pirinanın ekstraksiyonundan
elde edilen ham pirina yağının rafinasyonu ile üretilen rafine pirina yağı
ve doğrudan zeytinden elde edilen natürel yağları içerir/yağlardan oluşur”
veya “Pirina yağının rafinasyonu ile elde edilen yağlar ve doğrudan
zeytinden elde edilen natürel yağları içerir.”
d) “İlk soğuk baskı” ifadesi sadece 27 ˚C’nin
altında hidrolik pres kullanılarak zeytin hamurunun ilk mekanik
sıkılmasından elde edilen natürel sızma ve natürel birinci zeytinyağları
için kullanılabilir.
e) “Soğuk sıkım” ifadesi zeytin hamurunun 27
˚C’nin altında perkolasyonu veya santrifüjü ile elde edilen natürel
sızma veya natürel birinci zeytinyağları için kullanılabilir.
f) Tat ve/veya kokuya ilişkin duyusal özellikler
sadece natürel sızma ve natürel birinci zeytinyağı için, 20/11/2014 tarihli
ve 29181 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Zeytinyağı ve
Pirina Yağı Analiz Metotları Tebliği (Tebliğ No:2014/53)’nin duyusal
özelliklere ilişkin 11 no’lu ekinin 4 üncü maddesinde yer alan ifadeler,
aynı ekte yer alan metoda göre değerlendirilmiş olması koşuluyla
kullanılır.
g) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ve doğrudan son
tüketiciye sunulan ürünler hazır ambalajlı hale getirilmeksizin piyasaya
arz edilemez.
ğ) Ürün etiketinde asitlik veya maksimum asitlik
belirtilecekse, peroksit değeri, mumsu madde, ultraviyole ışında özgül
soğurma değerleri ile birlikte aynı yüzde ve aynı boyutta olur.
Beslenme
ve sağlık beyanları
MADDE 15
– (1) Bu Tebliğ kapsamındaki
ürünlerin beslenme ve sağlık beyanları 26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık
Beyanları Yönetmeliğine uygun olur.
Taşıma ve
depolama
MADDE 16
– (1) Bu Tebliğ kapsamındaki
ürünlerin taşınması ve depolanması, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin
gıdaların taşınması ve depolanması ile ilgili hükümlerine uygun olur.
Numune
alma ve analiz yöntemleri
MADDE 17
– (1) Bu Tebliğ kapsamında yer
alan ürünlerden numune alınması 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik
kapsamında, analizleri ise Türk Gıda Kodeksi Zeytinyağı ve Pirina Yağı Analiz
Metotları Tebliğinde belirtilen hükümlere uygun olarak yapılır.
Avrupa
Birliği mevzuatına uyum
MADDE 18
– (1) Bu Tebliğ, Tarım Ürünleri
Piyasaları için Ortak Bir Düzen Oluşturulmasına İlişkin ve (AET) 922/72,
(AET) 234/79, (AT) 1037/2001 ile (AT) 1234/2007 Sayılı Konsey Tüzüklerini
Yürürlükten Kaldıran 17/12/2013 tarihli ve (AB) 1308/2013 Sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü, Zeytinyağının ve Pirina Yağının Özellikleri
ve İlgili Analiz Yöntemlerine İlişkin 11/7/1991 tarihli ve (AET) 2568/91
Sayılı Komisyon Tüzüğü ve Zeytinyağı Pazarlama Standartlarına İlişkin
13/1/2012 tarihli ve (AB) 29/2012 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü dikkate
alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
İdari
yaptırım
MADDE 19
– (1) Bu Tebliğe aykırı
davrananlar hakkında 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri,
Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun ilgili maddelerine göre idari yaptırım
uygulanır.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 20
– (1) 7/8/2010 tarihli ve 27665
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Zeytinyağı ve Pirina
Yağı Tebliği (Tebliğ No:2010/35) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Halen faaliyet
gösteren ve bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünleri üreten işletmeler bu
Tebliğin yayımından sonra 1 yıl içinde bu Tebliğ hükümlerine uymak
zorundadır.
(2) 31/12/2019 tarihinden sonra bu Tebliğe aykırı
ürünler piyasada bulunamaz.
(3) Birinci ve ikinci fıkrada belirtilen geçiş
süreleri boyunca 7/8/2010 tarihli ve 27665 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Gıda Kodeksi Zeytinyağı ve Pirina Yağı
Tebliği (Tebliğ No:2010/35) hükümleri geçerlidir.
Yürürlük
MADDE 21
– (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 22
– (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
Ekler için tıklayınız.
|